पुण्याची लाईफलाईन पुणे मेट्रो...

शहरे वाढत असताना उड्डाणपूल बांधत राहण्याला मर्यादा आहेत. त्यामुळे 'मास ट्रान्स्पोर्टेशन' हेच भविष्य आहे. याचेचालते-बोलते  उदाहरण मेट्रो ठरली आहे. सन २०१४ मध्ये दिल्लीपुरती मर्यादित असणारी मेट्रो आता दोन डझन शहरांत पोहोचली आहे. आता पुणे शहरांतही मेट्रो सुरू झाली आहे. किंबहुना टी आधुनिक पुण्याची गरज बनत आहे. परिणामी नजीकच्या भविष्यात टी पुण्याची लाईफलाईन ठरेल यात शंका नाही. 

१ ऑगस्ट २०२३ पासून वनाझ ते रुबी हॉल क्लिनिक दरम्यान सुरू झालेल्या पुणे मेट्रो सेवेला पुणेकरांचा उत्फुर्त प्रतिसाद लाभत आहे. सकाळी सहापासूनच प्रत्येक मेट्रो स्टेशनातून प्रवासाला सुरुवात होते. स्टेशन प्रवाशांनी भरून जाते. प्रवासाबरोबरच कोणी सेल्फी घेते; तर कुणी व्हिडिओ कॉलवर मेट्रो प्रवास दाखवतात. या प्रवाशांमध्ये लहान मुलांपासून ते ज्येष्ठ नागरीक, महिलांचा सहभाग सर्वात जास्त असल्याचे दिसून येत आहे. 

पुणे शहराच्या विविध भागांना जवळ आणणाऱ्या 'पुणे मेट्रो'च्या पहिल्या टप्प्यानंतर दुसऱ्या टप्प्याचे लोकापर्ण मंगळवारी (१ ऑगस्ट २०२३ )

भारताचे मा. पंतप्रधान श्री. नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते झाले आणि पुण्यात विकासाचे पर्व खऱ्या अर्थाने सुरू झाले. तसेच नजीकच्या भविष्यात  ‘ट्रिपल इंजिन' सरकारच्या वेगाने होणाऱ्या विकासाचे 'पुणे मेट्रो' हे मूर्तिमंत उदाहरण ठरणार आहे. 

भारत सरकारने ११,४०० कोटी रुपयांच्या या मेट्रो प्रकल्पाला २०१६ मध्ये मंजुरी दिली. २६ डिसेंबर २०१६ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते 'मेट्रो' प्रकल्पाचे भूमिपूजन झाले.  मेट्रो २०२० पर्यंत धावू लागेल, असं त्यावेळी सांगण्यात आलं होतं. खरे तर पुण्यात मेट्रो उभी राहावी, ही मागणी जुनी होती. पण मेट्रो भुयारी की एलिव्हेटेड असावी, तिचा मार्ग कसा असावा या प्रश्नांच्या अवतीभोवतीच मेट्रोची चर्चा रंगून विषय संपायचा. बरीच चर्चा आणि वादविवादानंतर अखेर मा. माजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी पुणे मेट्रोच्या पिंपरी-चिंचवड ते स्वारगेट आणि वनाज ते रामवाडी या दोन मार्गांवर शिक्कामोर्तब केलं. भूमिपूजनानंतर कामाने वेग घेतला. पुढे 'पीएमआरडीए' मार्फत शिवाजीनगर ते हिंजवडी हा तिसरा मार्गही करण्याचं ठरलं. महा-मेट्रोच्या दोन मार्गांचं काम वेगाने सुरू झाल्यामुळे पुणेकरांना मेट्रोच्या माध्यमातून आशेचा किरण दिसू लागला.  

दरम्यानच्या काळात कोरोना महामारीत संचारबंदीमुळे पुणे मेट्रोचे काम खोळंबले.  त्यानंतर दोन वर्षांनी पुणे मेट्रोचे काम पुन्हा सुरू झाले. 'महामेट्रो'च्या 'टीम'ने अत्यंत वेगाने काम केले. त्याची फलित म्हणजे  मार्च २०२२ मध्ये 'मेट्रो'च्या पहिल्या टप्प्याचे म्हणजे वनाझ ते गरवारे आणि पिंपरी-चिंचवड ते फुगेवाडी या टप्प्याचे लोकार्पण पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते झाले. वर्षभरातच ही मेट्रो पूर्णतत्त्वाकडे जात असताना आता त्याचा पुढचा पुणे आणि पिंपरी या

शहरांना जोडणारा 'रुबी हॉल ते गरवारे' आणि 'फुगेवाडी ते सिव्हिल कोर्ट' या मोठ्या टप्प्याचे उद्घाटन   १ ऑगस्ट २०२३ मा. पंतप्रधान नरेंद्र झाले. फक्त उदघाटनाच नाही झाले; तर लोकार्पणही झाले. 

पिंपरी-चिंचवड आणि पुण्याला जोडणाऱ्या फुगेवाडी ते सिव्हिल कोर्ट आणि रुबी हॉल ते गरवारे या दोन मार्गिका महत्वाच्या मानल्या जातात. मोदींच्या हस्ते हिरवा झेंडा दाखवून या मार्गिकांचं लोकार्पण करण्यात आलं. यावेळी  मा.  मुख्यमंत्री श्री. एकनाथ शिंदे,  मा. उपमुख्यमंत्री श्री. देवेंद्र फडणवीस, उपमुख्यमंत्री अजित पवार, दिलीप वळसे पाटील उपस्थित होते. या मेट्रोमुळे पुणेकरांना मोठा फायदा होणार असल्याचं मा. पंतप्रधान श्री. नरेंद्र मोदी म्हणाले. 

या नवीन मार्गाच्या लोकार्पणामुळे पीसीएमसी ते सिव्हिल कोर्ट आणि वनाझ ते रुबी हॉल या मार्गांवर प्रवास  करणे सुरळीत झाले आहे.   पिंपरी-चिंचवड आणि पुण्याला जोडणाऱ्या मेट्रो ट्रेनचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याचे सारथ्य करण्यासाठी एकूण ५४ ट्रेन पायलट आहेत. त्यापैकी ७ पायलट ह्या महिला आहेत.  या नवीन मार्गावरच्या मेट्रोवर सध्या १८ मेट्रो ट्रेन धावत आहेत. १८ गाड्यांच्यामाध्यमातून गर्दीच्या वेळेला दर १० मिनिटांनी आणि इतर वेळी दर १५ मिनिटांनी सेवा सुरू राहणार आहे. विशेष म्हणजे मा. पंतप्रधानांनी झेंडा दाखविलेल्या मेट्रोची पायलट ही महिलाच होती. 

उद्योगनगरी असणाऱ्या पिंपरी-चिंचवडमध्ये पुण्यातून दररोज ये-जा करणाऱ्या लोकांची संख्या मोठी आहे; तसेच पिंपरीतून पुण्याला येणाऱ्यांचीही. या सर्वांनाच या ‘मेट्रो’मुळे अतिजलद आणि सुरक्षित प्रवास करण्याचा पर्याय मिळाला आहे. या प्रवासात नागरिकांचा वेळ वाचत आहे.  सर्वसामान्य प्रवाशांना शनिवार व रविवार तिकिटावर ३० टक्के सवलत मिळत आहे; तसेच 'मेट्रो' साठी तयार केले जाणारे 'स्मार्ट कार्ड' वापरणाऱ्यांनादेखील १० टक्के सवलत मिळण्यास सुरुवात झाली आहे.

पुण्यात पुणे मेट्रो आणि पीएमआरडीए मेट्रो अशा दोन वेगळ्या कंपन्यांकडून वेगवेगळ्या मार्गावर मेट्रोची कामे सुरू आहेत. पुणे मेट्रोकडून पिंपरी-चिंचवड महापालिका ते स्वारगेट हा १६.५९ किलोमीटरचा आणि वनाझ ते रामवाडी हा १४.६६ किलोमीटर हे दोन मार्ग तयार करण्यात येत आहेत. तर पीएमआरडीए मेट्रोकडून राजीव गांधी हिंजवडी आयटी पार्क ते शिवाजीनगर जिल्हा न्यायालयापर्यंत २३.३३ किलोमीटरचा मार्ग तयार करण्यात येत आहे. 

शहरे वाढत असताना उड्डाणपूल बांधत राहण्याला मर्यादा आहेत. त्यामुळे 'मास ट्रान्स्पोर्टेशन' हेच शहरी प्रवासाचे भविष्य आहे. याचे चालते-बोलते  उदाहरण मेट्रो ठरली आहे. २०१४ मध्ये दिल्लीपुरती मर्यादित असणारी मेट्रो आता दोन डझन शहरांत पोहोचली आहे. आता पुणे शहरातही मेट्रो सुरू झाली आहे. किंबहुना ती  आधुनिक पुण्याची गरज बनत आहे. परिणामी नजीकच्या भविष्यात पुण्याची लाईफलाईन ठरेल यात शंका नाही. कारण पुण्यात 'मेट्रो'चे काम सुरू झाल्यापासूनच शहरात मोठ्या प्रमाणावर रोजगारनिर्मितीला सुरुवात झाली आहे. सुरुवातीला परदेशातून अनेक गोष्टी आयात कराव्या लागल्या तरी नंतरच्या टप्प्यात भारतात थेट पुण्यात यातले अनेक भाग तयार केले गेले. त्यामुळे मेट्रो ही पुण्यासाठी परिवर्तनाची नंदी ठरणार आहे. 

आता पुणेकरांसाठी दोन खुशखबरी. शहरातील मेट्रो सेवेचा विस्तार झाल्यानंतर त्याला वाढता प्रतिसाद मिळत असतानाच, महापालिकेने सोमवारी मेट्रोच्या पुढील दोन टप्प्यांच्या सविस्तर प्रकल्प आराखड्याला (डीपीआर) अंतिम मान्यता दिली आहे. सध्याच्या वनाझ ते रामवाडी मार्गिकेचा विस्तार अनुक्रमे चांदणी चौक आणि वाघोलीपर्यंत होणार असून, त्यासह खडकवासला ते खराडी (मार्गे स्वारगेट, हडपसर) आणि पौड फाटा ते माणिकबाग (मार्गे वारजे) या मेट्रो

मार्गांचा प्रस्ताव आता राज्य सरकारकडे पाठविला जाणार आहे. सरकारकडून त्याला त्वरेने मान्यता मिळाल्यास मेट्रो ‘टप्पा-२’चा प्रस्ताव याच वर्षी अंतिम

मान्यतेसाठी केंद्र सरकारकडे सादर होऊ शकतो.

एनडीए चौक (चांदणी चौक) येथील उड्डाणपुलाच्या लोकार्पण कार्यक्रमातच मेट्रो सकाळी सहापासून सुरू करण्याच्या सूचना उपमुख्यमंत्री अजित पवार आणि

पालकमंत्री चंद्रकांत पाटील यांनी केल्या होत्या. महाराष्ट्र मेट्रो रेल्वे कॉर्पोरेशनने (महामेट्रो) त्यानुसार नियोजन केले असून, येत्या गुरुवारपासून (१७ ऑगस्ट २०२३ ) नाझ ते रुबी हॉल क्लिनिक आणि पिंपरी-चिंचवड ते शिवाजीनगर न्यायालय (सिव्हिल कोर्ट) या दोन्ही मार्गांवर सकाळी सहापासून मेट्रो धावणार आहे. सकाळी सहा ते आठ या वेळेत दर १५ मिनिटांनी मेट्रो प्रवाशांसाठी उपलब्ध असेल.

Facebook:  https://www.facebook.com/MAHAUDD

Twitter: https://twitter.com/MAHA_UDD

Instagram: https://www.instagram.com/maha_udd/

Blog: https://mahaudd.blogspot.com/

YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCe9-Tq8QTPQ4h8IyXp2wbvw

LinkedIn: https://tinyurl.com/2bpdv9sv

Podcasts: https://tinyurl.com/5yrth66x